معاونت پژوهشی دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، نشست علمی جامعه شناسی مقایسه ای رهبری در جمهوری اسلامی ایران: رهبری در دوره استقرار، رهبری در دوره تثبیت را با ارائه بحث توسط دکتر علیرضا شجاعی زند برگزار می نماید.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دانشجویی و فرهنگی؛ این نشست علمی قصد دارد که به مقایسه رهبری دینی در دو دوره استقرار و تثبیت نظام جمهوری اسلامی در ایران بپردازد. این مقایسه به دلیل آن که دوره استقرارِ نظام، با رحلت حضرت امام (ره) به پایان میرسد و دوره تثبیت آن با آغاز رهبری حضرت آیتالله خامنهای توأم است؛ به نوعی مقایسه رهبری این دو شخصیت بزرگ و محوری تاریخ معاصر ایران نیز هست.
این نشست علمی که روز دوشنبه 6 دی ماه و دوشنبه 13 دی ماه ساعت 10 الی 12 در سالن علامه طباطبایی(ره) دانشگاه امام صادق(ع) برگزار می گردد، محورهای ذیل را مورد بحث قرار می دهد:
1. تغافل جامعه علمی کشور از پرداختن به این قبیل موضوعات؛
2. تأملی کوتاه در صفات و مشخصات رهبری دینی و تجلی و تجمیع آنها در عنصر «تدبیر»؛
3. دشواری مقایسه میان رهبران به دلیل «تفاوتهای موقعیتی» و «موقعیتی بودن ذاتی رهبری»؛
4. اثر این دو عنصر بر لزوم «مختار» و نه تابع و مقلد بودن رهبری است؛
5. اشاره موجزی به نظریه کاریزمای وبر و نقض و ابرامهایی که تجربه رهبری در دو دوره جمهوری اسلامی به آن وارد ساخته است؛
6. ارائه تصویری از موقعیتهای متفاوت این دو دوره، ذیل عنوان «دوره استقرار» و «دوره تثبیت»؛
7. بررسی برخی از مهمترین مسائل و چالشهای دوره دوم و تدابیری که مقام معظم رهبری در قبال آنها اتخاذ کردهاند؛
8. جمعبندی و نتیجهگیری.
رهبری در باور شیعی، یک اصل اعتقادی است و در عین حال بر یک سلسله اصول راهبردی مربوط به اقتضائات حفظ و هدایت جامعه پیروان نیز ابتنا دارد. یکی از جلوههای بارز از وجوه کاربردی رهبری دینی که موجب پویایی و سرزندگی دین در شرایط مختلف سیاسی- اجتماعی است؛ عنصر «تدبیر» است. تدبیر به عنوان یکی از چند صفت اصلی رهبری دینی، همان تصمیمگیری صائب و به موقعی است که باید در حوادث واقعه برای جامعه پیروان اتخاذ گردد. اهمیت این صفت در این است که یک چشم به اصول و مبانی اعتقادی دارد و چشم دگر به مصالحِ دین و مؤمنین. لذا مستلزم اولاً «علمِ دین» است و ثانیاً «آگاهی از اوضاع» و البته «شجاعت» در اتخاذ تصمیم و صدور رأی و عنداللزوم، احکام صریح اجرایی. این مجموعه با افزوده شدنِ دو عنصر اساسی مربوط به ساحت عمل و تعامل، کامل میشود: «عدالت» و «تقوی» که هم حکم هدف را دارند و هم مبنا برای عمل.
همین عنصرِ تدبیر است که در عین حال، دو ویژگی به ظاهر متعارضنما به رهبران دینی متعاقب هم میبخشد: «استقلال» در عین «استمرار». بدین معنا که میتوان در ایشان از یکسو، صَرف نظر از فاصله زمانی و تفاوتهای موقعیتی، نوعی شباهت و یکسانی مشاهده کرد و از آن به وجود نوعی تداوم و استمرار در اهداف پی بُرد و از سوی دیگر، نوعی تمایز و تباعد که مبینِ استقلالِ عمل آنان است. بدین نکته باید توجه داشت که استمرار، جلوهگاه غایاتِ اعتقادی این رهبران است و استقلال، مبین و معرِّفِ تدبیر و خط مشی راهبردی ایشان. مصادیق بارز این وضعیت به ظاهر دوگانه را میتوان در وحدت اعتقادی و تفاوتهای راهبردی ائمه معصومین (ع) نیز مشاهده کرد.