| چهارشنبه ۰۵ دی ۱۴۰۳ الأربعاء ۲۴ جمادى الثانیة ۱۴۴۶ Wednesday 25 December 2024
گفتمان زمان سنجی قرآن
  • 1395/11/28 13:47
  • 2156
گفتاری از دکتر احمد پاکتچی؛

گفتمان زمان سنجی قرآن

استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام در همایش «مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم» گفت: گفتمان زمان­ سنجی قرآن، گفتمان میان زمان تطبیقی نسبی یا زمان ساختاری مطلق، یعنی دو وضعیت میانه‌ای است. یعنی وضعیت‌های افراطی و کرانه وارد دیالوگ نشده‌اند.

به گزارش دانشجویی و فرهنگی و به نقل از خبرگزاری مهر، احمد پاکتچی، استاد دانشگاه امام صادق(ع) در همایش «مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم» که به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، سخنان خود را با اشاره به برنامه‌های این نشست مبنی بر استفاده از همه رشته‌ها در آن گفت: سخنرانی من درباره زمان است و اینکه زمان سنجی را چگونه می‌توان از منظر علم تاریخ استخراج کرد.

وی افزود: آن چیزی که باعث شد این موضوع به عنوان یک مسئله در ذهن من شکل بگیرد، مقایسه‌ای بین عهد عتیق و قرآن بود. چون به شدت احساس می‌کردم که آنچه که تاریخی انگاشته می‌شود در تورات با قرآن صورت بندی‌ها و زمان بندی‌شان بسیار متفاوت است. هرچند امروز فقط بر روی قرآن متمرکز می‌شوم.

پاکتچی گفت: در بحث‌هایی که در طول چند دهه اخیر درباره زمان سنجی وجود دارد، یکی از الگوها این است که زمان مطلق از زمان نسبی جدا می‌شود. این تقسیم بندی را علی رغم تاریخ در باستان شناسی و حتی زمین شناسی هم داریم. جداسازی زمان مطلق از نسبی بر این مبنا استوار شده است که زمان مطلق عبارت است از زمانی که با یک واحد زمان نسبت به یک مبدا سنجیده می‌شود.

وی در ادامه تأکید کرد: یعنی اینکه ما یک مبدأ مانند هجرت داریم که از آن می‌توانیم درباره زمان آدرس بدهیم. در صورتی که زمان نسبی آدرس­ دهی درباره زمان نیست. زمان نسبی مقایسه دو رویداد یا روند با همدیگر است و گفته‌اند که فلان چیز قبل از فلان چیز بوده است، بدون اینکه ما هیچ زمانی را مشخص بکنیم. بنابراین اگر مثلا زیر پژوهشگاه کنده کاری بشود و یک ساختمان پیدا شود، ما می‌توانیم بگوییم که آن ساختمان قبل از ساختمان پژوهشگاه وجود داشته است. اما درباره اینکه مال چه زمانی است، ما در این باره هیچ اظهار نظری نکرده‌ایم.

پاکتچی با اشاره به تقسیم بندی دیگری مبنی بر قراردادن اصطلاح ساختاری در مقابل اصطلاح تطبیقی گفت: زمان تطبیقی عبارت از آنجایی است که ما در توضیح یک امر تاریخی یا تاریخی انگاشته شده، آن را در مقایسه با اتفاقات تاریخی دیگر زمان گذاری می‌کنیم. مثلا می‌گوییم این اتفاق ۶۰ سال بعد از آن اتفاق افتاده است. اما زمان ساختاری عبارت از آن است که ما پدیده‌ای را به ماهو مورد مطالعه قرار می‌دهیم، بدون اینکه مقایسه‌ای با پدیده‌های دیگر صورت بگیرد. مثلاً ممکن است بگوییم که فلانی ۷۲ سال عمر کرد.

وی یادآور شد: من این دو الگو را با هم ترکیب می‌کنم و به یک الگوی چهار حالته می‌رسم. در بحث علم تاریخ مطالعه می‌شود که هر کدام این‌ها برای چه کاری استفاده می‌شود. مثلا زمان تاریخی تطبیقی نسبی بیشتر برای بازنمای تکرار تاریخ مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که زمان تطبیقی مطلق بیشتر برای بازنمایی تکرارناپذیری تاریخ مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به کاربردهای قرآنی ما می‌توانیم نشان دهیم که زمان تطبیقی بیشتر به گونه نسبی تکیه دارد و زمان تطبیقی مطلق را مشاهده نمی‌کنیم.

پاکتچی تصریح کرد: ما در قرآن درباره وقایع تاریخی، زمان تطبیقی مطلق نداریم و جالب این است که در تورات داریم. بنابراین نمی‌توانیم مسئله را حمل بر عدم آشنایی این فرهنگ با این پدیده کرد، بلکه به نظرم این یک انتخاب است.

وی افزود: یکی از گونه‌های خاص زمان تطبیقی نسبی که به نظرم می‌توان به عنوان یک سبک در استفاده از زمان سنجی‌ها در قرآن مورد توجه قرار بگیرد، آنجایی است که ما با الگوی امر معلوم بعد، امر نامعلوم بعد، امر معلوم مواجه هستیم. یعنی نسبتی که در بین زمان‌ها سنجیده می‌شود. در واقع سر زمان با هم سنجیده می‌شود. زمان اول و زمان سوم را می‌دانیم که درباره چیست؟ اما درباره زمان وسط هیچ اطلاعاتی نداریم.

عضو هیات علمی دایره المعارف بزرگ اسلامی گفت: تحلیل بنده از متدولوژی تاریخ این است که در زمان تطبیقی نسبی صورت بندی مرجع معلوم، مرجع نامعلوم، بازمرجع معلوم برای مبالغه بر امر امتداد است. در حالی که خود پدیده زمان تطبیقی نسبی برای تکرار تاریخ بود. قرآن وقتی می‌خواهد درباره امتداد تاریخ صحبت کند به جای اینکه بیاید از یک مبدا تاریخ و زمان مطلق استفاده کند، از این صورت بندی استفاده می‌کند. تا معنای آن زمان ممتد را به مخاطب القاء کند.

وی یادآور شد: قرآن کریم علاوه براین از گونه‌های دیگری زمان تطبیقی نسبی مانند واژه «خلف» استفاده می‌کند. یعنی تعبیرهای مختلفی که به گونه‌هایی می‌خواهند از ماده «خلف» رابطه‌ای بین خلیفه و مخلوف عنه ایجاد بکنند. بین گروهی که بعد آمده‌اند و گروهی که قبل از آنها بوده‌اند، مثلا قوم عاد را خلفای قوم نوح معرفی می‌کند.

پاکتچی افزود: در برخی از مواقع قرآن، برای اینکه به نوعی زمان نسبی را بیان کند از یک صورت بندی یا بازنمایی روایتی استفاده می‌کند. این نوع بازنمایی‌ها را ما هم در یک داستان و هم در داستان‌های پیوسته می‌بینیم. مثلا در داستان‌های سوره کهف به صراحت دیده می‌شود یا مثلا در داستان‌های ذوالقرنین، این روایت‌ها را می‌بینیم. گاهی اوقات هم به عنوان یک ساختار، نمونه‌هایی را داریم مانند سوره صافات، در این سوره ما با قصه‌های کوتاه از پیامبران مختلف مواجه می‌شویم که بیشتر ذکر است و به سرعت مسائل از یک پیامبر به پیامبر دیگر منتقل می‌شود. اما در چنین موقعیتی ما با یک فصل­ بندی مواجه هستیم که به نوعی داستان حضرت ابراهیم(ع) را ادامه داستان حضرت نوح(ع) تلقی می‌کند.

وی گفت: مواردی در قرآن وجود دارد که با تعبیر سال بیان شده است، یعنی یک عدد داده شده است. اگر یک زمان غیرتاریخی هم در قرآن مانند خلقت آسمان‌ها و زمین را داریم که ارتباطی با بحث ما ندارد.

پاکتچی در پایان یادآور شد: من الگویی به نام الگوی چهارگانه که از ترکیب دو رابطه دوگانه به وجود می‌آید را ارائه می کنم. براساس این الگو دیالوگ بین چهارنوع زمان فقط در وضعیت‌های میانه‌ای است که در قرآن اتفاق افتاده است. یعنی وضعیت‌های افراطی و کرانه وارد دیالوگ نشده‌اند و بر همین اساس دیالوگ، ما با این مواجه می‌شویم که زمان تطبیقی نسبی در قرآن با زمان ساختاری مطلق و زمان ساختاری مطلق به زمان ساختاری نسبی احاله می‌شود. مانند داستان شکست روم و... . اما هیچ نوع احاله‌ای درباره دو وضعیت کرانه‌ای یعنی زمان تطبیقی مطلق و زمان ساختاری نسبی دیده نمی‌شود. بنابراین می‌توانیم بگوئیم که گفتمان زمان­ سنجی قرآن، گفتمان میان زمان تطبیقی نسبی یا زمان ساختاری مطلق، یعنی دو وضعیت میانه‌ای است که هر دو از نظر تکرار در قرآن بسیار زیاد است. در نهایت وجه مشترک زمان تطبیقی نسبی و زمان ساختاری مطلق که بیشترین کاربرد را در قرآن دارند، ارتباطشان با روند است. در صورتی که در زمان کرانه‌ای ارتباطشان با رخداد بود.

مشاهده مطلب
نظر شما
  • 0
  • 0
  • 0
چرایی و چگونگی سرد کردن پس از ورزش

چرایی و چگونگی سرد کردن پس از ورزش

تمرینات دایره‌ای چیست و چگونه انجام می‌شود؟

تمرینات دایره‌ای چیست و چگونه انجام می‌شود؟

۶ گام برای ریکاوری سریع در بدنسازی

۶ گام برای ریکاوری سریع در بدنسازی

نکاتی درباره بدنسازی و روزه داری در ماه رمضان

نکاتی درباره بدنسازی و روزه داری در ماه رمضان

دانش ورزش

دانش ورزش

معرفی امکانات ورزشی دانشگاه امام صادق(ع)

معرفی امکانات ورزشی دانشگاه امام صادق(ع)

ورزش در دانشگاه، اجباری یا اختیاری/ وضعیت موجود درس تربیت بدنی در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

ورزش در دانشگاه، اجباری یا اختیاری/ وضعیت موجود درس تربیت بدنی در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

دکتر امین پورنقی مدیر اداره تربیت بدنی در گفتگو با خبرنگار دانشجویی و فرهنگی در مورد چگونگی درس تربیت بدنی در دانشگاه امام صادق(ع) و نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای پیش رو مطالبی را بیان داشت که در ادامه می‌توانید مشروح این گفتگو را در دانشجویی و فرهنگی مطالعه کنید.

برنامه زمان‌بندی مجموعه استخر تا آغاز ماه مبارک رمضان اعلام شد

برنامه زمان‌بندی مجموعه استخر تا آغاز ماه مبارک رمضان اعلام شد

از سوی اداره تربیت بدنی برنامه زمان‌بندی مجموعه استخر شهید شرف زاده از 97/1/18 تا آغاز ماه مبارک رمضان اعلام شد.

تعطیلی استخر به دلیل نقص فنی تا پایان روز سه‌شنبه 22 اسفند/اعلام برنامه تا پایان سال

تعطیلی استخر به دلیل نقص فنی تا پایان روز سه‌شنبه 22 اسفند/اعلام برنامه تا پایان سال

اداره تربیت بدنی از تعطیلی استخر به دلیل نقص فنی تا پایان روز سه‌شنبه 22 اسفند خبر داد.

همنوردان دانشگاه امام صادق(ع) به «قله‌ی پرسون» صعود کردند

همنوردان دانشگاه امام صادق(ع) به «قله‌ی پرسون» صعود کردند

اردوی کوهنوری سنگین «قله‌ی پرسون» با تلاش گروه کوهنوردی محمدجواد طایی برگزار شد.

برنامه زمانبندی رشته‌‌های ورزشی در نیمسال دوم سال دانشگاهی ۹۷-۹۶

برنامه زمانبندی رشته‌‌های ورزشی در نیمسال دوم سال دانشگاهی ۹۷-۹۶

برنامه زمانبندی رشته‌‌های ورزشی در نیمسال دوم سال دانشگاهی ۹۷-۹۶ از سوی اداره تربیت بدنی اعلام شد.

برنامه کوهنوردی دانشگاه امام صادق(ع) در نیمسال دوم سال دانشگاهی ۹۷-۹۶

برنامه کوهنوردی دانشگاه امام صادق(ع) در نیمسال دوم سال دانشگاهی ۹۷-۹۶

برنامه کوهنوردی دانشگاه امام صادق(ع) در نیمسال دوم سال دانشگاهی ۹۷-۹۶ توسط اداره تربیت بدنی اعلام شد.

تغییر برنامه استخر شهید شرف‌زاده در تعطیلات بین دو ترم

تغییر برنامه استخر شهید شرف‌زاده در تعطیلات بین دو ترم

اداره تربیت بدنی دانشگاه امام صادق(ع) از تغییر برنامه استخر شهید شرف‌زاده در هفته تعطیلات بین دو ترم تحصیلی خبر داد.

تغییر در برنامه زمانبندی استخر شهید شرف‌زاده

تغییر در برنامه زمانبندی استخر شهید شرف‌زاده

اداره تربیت بدنی با انتشار اطلاعیه‌ای از تغییر در برنامه استخر سرپوشیده شهید شرف‌زاده خبر داد.

دیدار پایانی مسابقات فوتسال «جام بصیرت» برگزار شد +تصاویر

دیدار پایانی مسابقات فوتسال «جام بصیرت» برگزار شد +تصاویر

مسابقات فوتسال «جام بصیرت» با قهرمانی تیم شهید علیرضا جیلان به پایان رسید.

دیدار پایانی مسابقات فوتسال «جام بصیرت» برگزار می‌شود

دیدار پایانی مسابقات فوتسال «جام بصیرت» برگزار می‌شود

اداره تربیت بدنی از برگزاری فینال مسابقات فوتسال «جام بصیرت» به همراه تجلیل از فعالان ورزشی و تیم‌های برتر والیبال و فوتسال خبر داد.