به گزارش دانشجویی و فرهنگی به نقل از پایگاه اینترنتی دانشکده معارف اسلامی اقتصاد، شماره جدید دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی مربوط به پاییز و زمستان 1395، با مقالاتی از استادان و دانش آموختگان دانشکده در اسفند ماه ۱۳۹۵ منتشر شد.

این شماره با 8 مقاله علمی پژوهشی در حوزه های مختلف اقتصادی چاپ گردیده که 3 مقاله ی آن  به همت استادان و دانش آموختگان دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد نگارش شده است؛ در ادامه چکیده و فایل مقالات می آید.

لینک مجله http://ies.journals.isu.ac.ir/

نقد ابتنای اقتصاد اسلامی بر مطلوبیت‏گرایی دو‏ساحته؛ درآمدی بر تکلیف‏گرایی دینی

مقاله 3، دوره 9، شماره 17، پاییز و زمستان 1395، صفحه 59-84

نویسندگان

محمدهادی زاهدی‏‌وفا1؛ محمدمهدی عسکری1؛ محمد نعمتی2؛ مهدی موحدی بکنظر 3

1دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

2استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

3دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

یکی از برخوردهای معمول محققان اقتصاد اسلامی با نظریه مطلوبیت اقتصاد نئوکلاسیک، قرار دادن مؤلفه‏های اسلامی همچون انفاق، وقف، خمس و زکات و امثال آنها در کنار مؤلفه‏های تابع مطلوبیت اصلی است. این تغییر که با افزودن مؤلفه‏های ساحت اخروی انسان مسلمان همراه است، گویا به جهت رفع نقص نگاه اقتصاددانان نئوکلاسیک به انسان و تلاش در جهت تولید نظریه مطلوبیت اسلامی صورت پذیرفته است. این نوآوری ناقص، سطحی و التقاطی -که آن را می‏توان ناشی از ضعف روش‏شناختی اقتصاد اسلامی به حساب آورد- زمانی مهم جلوه می‏کند که عده‏ای از همین محققان اقتصاد اسلامی با تمسک به تقریری لذت‏گرایانه از نظام اخلاقی اسلام و بدون کمترین توجهی به اصول موضوعه‌ و ارزش‌های‌ نهفته‌ در مبانی این نظریه، به دنبال تبیین و توجیه فلسفی آن برمی‏آیند. در این مقاله از منظری درون دینی به تبیین اشکالات و تناقضات مطلوبیت‏گرایی دوساحته پرداخته شده است، اما تمام اهتمام بر این بوده تا در نقد و بررسی اشکالات پیش‏گفته به معرفی «تکلیف‏گرایی دینی» به عنوان مبنای اخلاقی اقتصاد اسلامی پرداخته شود. به نظر می‏رسد با توجه به تعالیم اسلامی، نظریه اخلاقی مختار، بهتر از مفهوم پرتناقض مطلوبیت‏گرایی دوساحته می‏تواند مبیّن قاعده رفتاری یک انسان مسلمان باشد.

دانلود مقاله

 http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1898.html

ثبات بانکداری اسلامی در برابر بحران مالی (مطالعه موردی: بحران مالی سال 2008)

مقاله 4، دوره 9، شماره 17، پاییز و زمستان 1395، صفحه 85-118

نویسندگان

مهدی صادقی شاهدانی1؛ داود نصرآبادی 2

1دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

2دانش‌آموخته دکتری علوم اقتصادی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

نظام و اقتصاد سرمایه‌داری در چند دهه گذشته شاهد بحران‌های مالی مختلف بوده که از مهمترین آنها، بحران مالی سال 2008 است. بحران مذکور، دارای علل مختلف بوده که از مهمترین علل آن می‌توان به نوآوری‌ها و دارایی‌های مالیِ بدون پشتوانه واقعی و نیز توسعه و گسترش آن توسط نهادهای مالی اشاره نمود؛ به‌عبارت‌ دیگر مؤسسات مالی خصوصاً بانک‌ها با سرمایه‌گذاری بر دارایی‌های مالیِ بدون پشتوانه واقعی، معاملات آن را توسعه دادند. بانک‌ها و مؤسسات مالی مشابه به دلایل دیگری ازجمله عدم وجود سیستم نظارت کافی، اعطای تسهیلات گسترده و بدون رعایت استاندارهای مربوطه، خلق پول بدون پشتوانه، ورود به فعالیت‌های پر ریسک و افزایش نسبت اهرمی در توسعه بحران مؤثر بودند. نظام تأمین مالی اسلامی، نظام مالی مبتنی‌بر دارایی واقعی و به عبارتی، بخش واقعی اقتصاد است. بانکداری اسلامی در این نظام و در چند سال اخیر دارای رشد قابل‌توجهی بوده که نشان‌دهنده جایگزین بسیار مناسب برای روش‌های متعارف در نظام مالی است.

در این تحقیق، جایگاه و ویژگی‌های نظام بانکی متعارف و مؤسسات مالی مشابه در توسعه بحران مالی و در مقابل، ویژگی‌های ذاتی بانکداری اسلامی در جلوگیری از توسعه آن تبیین می‌گردد. بانکداری اسلامی از طرق ارتباط تنگاتنگ با بخش واقعی اقتصاد، ایجاد شفافیت مالی، وجود نظارت و کنترل، توزیع ریسک و تأثیرپذیریِ حداقل از شوک‌ها، رعایت استانداردهای وام‌دهی، عدم سرمایه‌گذاری در دارایی بدون پشتوانه، التزام به برآورد دقیق ریسک فعالیت‌ها (که عدم هریک باعث توسعه بحران مالی سال 2008 بوده) مانع از توسعه و گسترش بحران مالی در حیطه خود خواهد شد.

دانلود مقاله

http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1899.html

بررسی آثار و ثمرات اقتصادی ایفاء کیل و میزان (با استفاده از نظرات علامه طباطبایی در تفسیر المیزان)

مقاله 7، دوره 9، شماره 17، پاییز و زمستان 1395، صفحه 177-198

نویسندگان

محمد سلیمانی1؛ مرتضی عربلو 2

1استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

2دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

مبادله و معامله از ضروریات بقای یک اجتماع است و از قواعد حتمی این مبادله و معامله، رعایت عدالت در بده- بستان‌هاست و از موارد رعایت این عدالت، «ایفاء کیل و میزان» می‌باشد. اهمیت رعایت این سنت و قانون آفرینش، به حدی است که عدم رعایت آن، در هلاکت قوم حضرت شعیب(ع) نقش داشت. ایفاء (به‌طور تمام ادا کردن) کیل و میزان، منحصر در چیزهایی نیست که بتوان پیمانه کرد یا مورد وزن قرار داد بلکه شامل عدم کم‌فروشی در هر نوع مبادله کالا و خدمات نیز می‌شود، لذا با تعمیم ایفاء کیل و میزان، گستره شمول این اصل اقتصادی وسیع‌تر شده و تحقق آن، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

این نوشتار که به لحاظ جمع‌آوری مطالب، کتابخانه‌ای و در تبیین ثمرات ایفاء کیل و میزان، تحلیلی و توصیفی است، به بررسی آیات مرتبط با موضوع پرداخته و با استفاده از روایات مربوط به این موضوع از کتب معتبر شیعه و همچنین تفسیر گرانقدر المیزان و آثار سایر دانشمندان علوم اجتماعی- اقتصادی، به موارد زیر به عنوان ثمرات ایفاء کیل و میزان در جامعه دست یافته است: تمرکز بیشتر بر تدبیر و اندازه‌گیری خود،بالا رفتن سطح اعتماد، وجود قیمت‌های پایین و رشد اقتصادی.

دانلود مقاله

http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1902.html