دانشگاه امام صادق (ع) از جمله مراکزی علمی است که یکی از وظایف خود را تربیت محققانی تعریف کرده که در هر دو حوزه علوم اسلامی و علوم انسانی متداول صاحب نظر باشند و همین راستا از جمله اقداماتی که این دانشگاه برای تحقق این امر برای آن مبادرت ورزیده برگزاری کرسی های ترویجی و نظریه پردازی است.
به گزارش دانشجویی و فرهنگی به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ دانشگاه امام صادق (ع) از جمله مراکزی علمی است که یکی از وظایف خود را تربیت محققانی تعریف کرده که در هر دو حوزه علوم اسلامی و علوم انسانی متداول صاحب نظر باشند و همین راستا از جمله اقداماتی که این دانشگاه برای تحقق این امر برای آن مبادرت ورزیده برگزاری کرسی های ترویجی و نظریه پردازی است. پیرامون همین موضوع، مرکز خبرشورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو با دکتر عادل پیغامی معاون پژوهشی این دانشگاه و دبیر کمیته های دستگاهی کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره حوزه علوم انسانی و معارف دینی این دانشگاه گفتگویی انجام داده که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
برگزاری کرسیهای نظریه پردازی، نقد و مناظره در حوزه علوم انسانی و معارف دینی دارای چه اهمتی است و پاسخگوی کدام خلاها میتواند باشد؟
تأسیس دبیرخانه هیات حمایت از کرسیهای نظریه پردازی، نقد و مناظره از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از نامه و امر رهبر معظم انقلابمدظله‌العالی در بهمن 1382 که با هدف حمایت از گسترش و اعتلای کمی و کیفی کرسیهای حوزه علوم انسانی و معارف دینی و مساعدت مؤثر در بسط آزاداندیشی و شکل‌گیری جنبش ملّی نقد و نظریه‌پردازی در جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت، تا آزادی و آزاداندیشی عقلائی، منطقی، اخلاقی و منصفانه به‌مثابه یک راهبرد (و نه یک برنامه) باعث بروز استعدادها، ورزیده شدن و رشد و ابداع، نشاط و بالندگی اساتید و دانشجویان و فضای علمی کشور شود.
برای نیل به این مهم، باید شرایط و فضای آزاداندیشی در دانشگاه‌ها، مراکز علمی و جامعه ایجاد گردد، چرا که گسترش و توسعه آزاداندیشی لازمه نظریه‌پردازی است و لازمه نظریه‌پردازی، ترویج روحیه نقّادی و نقدپذیری است و لازمه روحیه نقّادی، ترویج روحیة پرسش‌گری و توسعة دیدگاه مسئله‌محور است.
بنا براین توجه به این نکته ضروری است که نظریه‌پردازی به‌ویژه در علوم انسانی با رویکرد ترکیبی پیشینی و پسینی باعث تبیین و تفسیر تحولات اجتماعی و پیش‌بینی آینده و کنترل آن برای رسیدن به وضعیت مطلوب و بهینه میشود که این مهم میتواند به ایجاد جامعة فاضلة اسلامی و تمدن اسلامیِ دارای ارتباط سامان‌مند علوم انسانی و علوم پایه با ظرفیت توانایی تکامل انسان‌ها منجر شود.
در همین راستا برای پویایی کرسیهای نظریه پردازی، لازم است پژوهشگران و صاحب‌نظرانی را شناسایی و معرفی کرد که دارای ظرفیت‌های لازم در زمینة نقد منطقی، علمی، اخلاقی و غیرهیجانی نظریه‌های علوم انسانی- اسلامی و یا برخوردار از توان تولید نظریه‌های معتبر و دقیق و توانا در تحلیل تحولات اجتماعی هستند. از طرف دیگر ارج مقام نظریه پرداز یا ناقد نیز مهم است و میبایست حمایتهای مادی، معنوی، اجتماعی و فرهنگی برای آنها در نظر گرفت.
به همین دلیل برای احترام به حقوق صاحبان نظریه - حقوق معنوی- مهمترین اقدام ثبت نظریه است که اثر وضعی آن را میتوان در دوری از فعالیت‌های علمی هم‌عرض و تکراری مشاهده کرد.
نکتة مهم دیگر حفظ و اعتلای جایگاه علمی و اجتماعی صاحبان نظریه از بعد اعتباری و نه جنبة مادی است. البته دبیرخانه هیأت حمایت در آئیننامه اجرایی تمامی این اقدامات پسینی را تدوین و به دانشگاه ها و سایر دستگاه های دخیل نیز ابلاغ کرده است که مجموعه این اقدامات میتواند به دلگرمی اساتید و صاحبنظران نیز منجر شود.
جایگاه و اهمیت دانشگاه امام صادق علیه السلام در پویایی کرسی های نظریه پردازی و ترویجی چیست؟
با گذشت بیش از یک دهه از فعالیت دبیرخانه هیات حمایت از کرسی ها و حضور پررنگ دانشگاههای بزرگ و معتبر کشور شاهد به ثمر رسانده نزدیک به سی نظریه در حوزه علوم انسانی، معارف دینی، هنر و معماری بودهایم. در این میان دانشگاه امام صادق که پایه و اساس آن بر مبنای نگرش تلفیقی و جمع حوزه معارف اسلامی و علوم انسانی شکل گرفته است و از طرف دیگر نقش مرجعیت علمی در علوم انسانی- اسلامی را در بین دانشگاههای کشور برعهده دارد توانسته با استفاده از توان مضاعف اساتید این دانشگاه (کارشناس دروس دانشگاهی و هم دروس حوزوی) و با برگزاری کرسیهای ترویجی با عناوین مختلف موضوعات گوناگونی را در حوزه علوم انسانی و دینی به بحث و نقد بگذارد و نشاط علمی را رونق دهد. با این حال در سال جاری در تلاشیم تا با استفاده از راهکارهای گوناگون براین پویایی و نشاط علمی بیافزاییم.
در زمینه بسط، ترویج و حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره در دانشگاه چه گام های اجرایی برداشته شد؟
یکی از اقدامات مثبتی که انجام داده ایم راه اندازی دفتر کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره بوده است که این مرکز از سال 93 تاکنون بیش از50 جلسه کرسی نظریه پردازی، نقد و مناظره به همت اساتید و اعضای هیات علمی فعال دانشگاه برگزار کرده است که بازخورد رسانهای خوبی نیز داشته است.
از طرف دیگر از اواسط سال 94 دانشگاه امام صادق علیه السلام موفق به تشکیل کمیته دستگاهی و تدوین آئین نامه داخلی و بومی کمیته دستگاهی کرسیهای نظریه پردازی نقد و مناظره شد. از زمان تشکیل این کمیته تا کنون به طور مستمر و با حضور اکثریت اعضا جلسات بسیار زیادی برگزار شد که عمدتا با هدف برنامه ریزی، سیاستگذاری و نظارت بر روند اجرایی برگزاری کرسی ها و بررسی و تصویب موضوعات، تعیین و معرفی ناقدان و داوران کرسی ها اعضا بوده است.
ضمن اینکه دانشگاه امام صادق علیه السلام در مجمع و شورای راهبردی هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره نیز عضویت دارد و عمدتا در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری های این نهاد نقش موثری ایفا میکند. همچنین کمیته دستگاهی و دفتر نظریه پردازی دانشگاه اقدام به پیگیری به صدور گواهی تایید کرسی ترویجی برای دبیران علمی کرسی ها، ناقدان و ارائه دهندگان مبادرت میکند. همچنین از برنامه های آینده کمیته دستگاهی دانشگاه امام صادق (ع) تسهیل در روند اجرایی کرسی های تخصصی، فعال سازی جریان دستیار پژوهشی جهت تسهیل روند اجرایی برگزاری کرسی ها و عقد قرارداد با ارائه دهندگان کرسی های تخصصی جهت چاپ و انتشار خروجی حاصل از نظریه ارائه شده در قالب کتاب می‌باشد.