این شماره حاوی 8 مقاله است که 6 مقاله آن را استادان و دانش آموختگان دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد نگاشته اند.
در ادامه این مقالات و لینک دانلود آمده است.

طراحی سازوکار ورود خمس و زکات به نظام مالیاتی ایران و آثار بالقوه اقتصادی آن- صفحه 39-74
  احمد شعبانی؛ 
دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)
عبدالمحمد کاشیان 2دانشجوی دکتری معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)
چکیده
ساختار فعلی نظام مالیات‌های متعارف و اسلامی در ایران، سبب ایجاد ناهمگونی‌ها و ناهماهنگی‌هایی در حوزه اجرایی شده است که از جمله آنها عبارت‌اند از:پرداخت‌های موازی و بعضاً چندگانه مالیات‌های متعارف و اسلامی توسط مردم، مخارج موازی و غیر هماهنگ دولت و مراجع معظم تقلید، کم توجهی بخشی از جامعه به پرداخت وجوهات شرعی و بخشی دیگر به مالیات، غفلت از دو منبع مهم از مالیات‌های اسلامی یعنی زکات و خمس در تأمین بودجه کشور به منظور کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و غفلت از ظرفیت‌های فرهنگی جامعه به منظور کاهش فرار مالیاتی. رسالت اصلی این تحقیق پاسخ به این سؤال است که سازوکار ورود خمس و زکات به نظام مالیاتی ایران، باید از چه الگویی پیروی نماید تا ناهمگونی‌ها وناسازگاری‌های موجود در ساختار فعلی را مرتفع سازد؟ در واقع این تحقیق به دنبال آن است که ضمن ارائه تصویری روشن از ظرفیت بالقوه بالای خمس و زکات در ایران، سازوکاری را طراحی نموده است که به واسطه آن اولاً ساختاری منسجم، یکپارچه و سازگار برای نظام مالیات‌های اسلامی و متعارف ایجاد نماید، ثانیاً به واسطه این ساختار، مشکلات مربوط به ساختار فعلی را مرتفع نماید. این پژوهش ضمن نقد نگاه‌های رایج در این حوزه، سازوکاری را به صورت اکتشافی ارائه کرده است.
لینک دانلود:
http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1798_402.html

  --------------------------------

تأمین داوطلبانه کالاهای عمومی (مطالعه موردی: تأمین امنیت در جزیره‌العرب پیش از اسلام)- صفحه 75-104  

1 الیاس نادران؛ 2 محمدجواد شریف‌زاده*
1دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران
2استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)
چکیده
هدف این مقاله بررسی سازوکارهای تأمین امنیت در شبه جزیره عربی (جزیره‌العرب) پیش از اسلام است. چنانکه می‌دانیم امنیت از نگاه اقتصادی کالای عمومی است که در اکثر اجتماعات دولت¬ها تولید آن را بر‌عهده دارند. آنچه موضوع تأمین امنیت در جزیرة‌ العرب را به معمای تاریخی تبدیل و شایسته پژوهش می¬سازد فقدان دولت در شمال این سرزمین در آستانه ظهور اسلام است. شواهد تاریخی از جمله رواج تجارت با سرزمین¬های دور دست نشان می¬دهد عرب جاهلی توانسته بود به رغم فقدان دولت با تکیه بر سازوکارهای خصوصی، سطحی از امنیت را در شبه جزیره ایجاد کند. در جامعه عربی آن روزگار قبیله کارکرد «باشگاهی» را داشت که امنیت را منع‌پذیر می‌ساخت و به کالای عمومی ناخالص تبدیل می¬کرد. به‌علاوه نظام پیچیده‌ای از قراردادهای امنیتی بین قبایل -که به «حِلف» و «خَفاره» معروف بود- تأمین امنیت را ممکن می‌ساخت. بدین ترتیب با استفاده از مجموعه این روش‌ها تأمین داوطلبانه امنیت به عنوان یک کالای عمومی ناخالص امکان¬پذیر شده بود. مهمترین ایراد این نظام هزینه زیاد رسیدن به توافق و عقد قرارداد و نیز عدم پایبندی کامل گروه‌ها و قبایل به مفاد آن بود که هزینه¬های مبادله را بالا می‌برد و باعث می¬شد امنیت کمتر از مقدار بهینه عرضه شود. بدین ترتیب شبه جزیره عربی در آستانه ظهور اسلام نیازمند دولتی بود که امنیت را با هزینه کمتری تأمین نماید. مؤلفان امیدوارند مقاله حاضر بتواند گوشه‌های ناشناخته¬ای از تاریخ جزیره‌العرب را روشن کند و تکیه‌گاه قابل اعتمادی در شناخت تحولات این سرزمین پس از ظهور اسلام باشد.
لینک دانلود:
http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1799_402.html

  --------------------------------

بررسی عوامل تعیین‌کننده سود خالص در بانکداری بدون ربا با تأکید بر تفاوت سود قطعی و علی‌الحساب (مطالعه موردی: نظام بانکداری بدون ربا ایران)-  صفحه 105-136

نویسندگان
1 مهدی قائمی‌اصل* ؛ 2 شهاب متین؛ 3 صادق بافنده ایمان‌دوست؛ 4 سیدمهدی موسوی‌بررودی
1دکتری علوم اقتصادی، مدرس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی
2کارشناس ارشد علوم ‌اقتصادی
3دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور
4دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه امام صادق(ع)
چکیده
بر اساس قانون بانکداری بدون ربا، بانک مجاز است سپرده‌هایی که نزد بانک به امانت گذاشته می‌شود را به وکالت یا وصایت از سپرده‌گذار در طرح‌های سودده به‌ کاربرده و در پایان سال مالی سود حاصله از فرآیندهای اقتصادی را پس از کسر حق‌الوکاله و مالیات‌های متعلقه بین خود و سپرده‌گذار تقسیم نماید. مهمترین ویژگی قانون بانکداری بدون ربا، تغییر نظام تجهیز و تخصیص منابع، معرفی عقود مشارکتی و مبادله‌ای و حذف ربا از نظام بانکی در کنار جایگزین نمودن نرخ سود علی‌الحساب در عقود با بازدهی متغییر است. در این پژوهش به‌منظور ارزیابی اهمیت عملکرد مطابق قانون بانکداری بدون ربا در سودآوری بانک¬های سیستم بانکی ایران، عوامل مؤثر بر سود خالص بانک¬ها در دوره 1386-1392 مورد بررسی قرارگرفته است. بر اساس نتایج پژوهش با افزایش یک‌درصدی در تفاوت سود علی‌الحساب و قطعی، سود خالص بانک¬ها 11/0 درصد افزایش خواهد داشت که رقم قابل‌توجهی است. به‌عبارت‌ دیگر چنانچه عملکرد بانک¬ها بر اساس این اصل مهم بانکداری بدون ربا باشد، نه‌ تنها تأثیر منفی بر سوددهی خالص بانک نخواهد داشت، بلکه منجر به افزایش سود خالص نیز خواهد شد. به‌علاوه عملکرد قانون‌مدار و کارآمد بانک در اعطای واقعی سود علی‌الحساب و محاسبه رقم قطعی این سود در پایان دوره، می¬تواند مشوق بزرگی برای جذب منابع بانکی باشد و شبهه نزدیک شدن ماهیت برخی از عقود با بازدهی متغییر به قراردادهای ربوی را از میان بردارد.

لینک دانلود: 
http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1800_402.html

  --------------------------------

سازوکار اثرگذاری صکوک بر شوک‌های ارزی با استفاده از مدل سبد بهینه دارایی و ارائه یک ابزار پیشنهادی- صفحه 137-172

نویسندگان
-    1 محمود عیسوی؛ 2 وهاب قلیچ
-    1استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی
-    2استادیار و عضو هیأت علمی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی
چکیده
با توجه به آسیب‌هایی که در چند سال اخیر از جانب شوک‌های ارزی بر اقتصاد ایران وارد شده است و نیز با عنایت به ظرفیت فراوان ابزارهای مالی اسلامی، این پژوهش سعی دارد تا با نگاهی متفاوت به اوراق بهادار اسلامی این اوراق را به عنوان یک ابزار سیاستگذاری ارزی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. 
تحقیق پیش‌رو که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به روش توصیفی – تحلیلی تهیه شده است، پس از معرفی ماهیت و اثرات شوک‌های ارزی، الگوی پیشنهادی صکوک سلف جهت اعمال سیاستگذاری ارزی در اقتصاد کشور را بیان می‌سازد. سپس تحلیل کاربرد اوراق بهادار اسلامی در مدل سبد بهینه دارایی طرح می‌شود. در این بخش پس معرفی اجمالی این مدل، روابط آن برای اوراق بهادار اسلامی بازنویسی و کارکرد این اوراق در مدل مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت. نتایج این تحقیق نشان ‌می‌دهد که اوراق بهادار اسلامی (صکوک) به لحاظ نظری قابلیت کنترل شوک‌های ارزی را دارا می‌باشد.

لینک دانلود: 
  http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1801_402.html

  --------------------------------

ماهیت بانک و دلالت‌های آن برای مطالعات بانکداری اسلامی- صفحه 173-198

سیدمهدی حسینی دولت‌آبادی*
دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران
چکیده
اولین گام برای طراحی و تأسیس یک بانک اسلامی، شناخت کامل ماهیت و نقش بانک متعارف یا غربی است. به بیان دیگر تا موضوع به درستی شناخته نشود نمی‌توان حکم آن را به درستی استنباط کرد. تلقی کنونی که از ماهیت بانک در میان اندیشمندان حوزه بانکداری اسلامی وجود دارد آن است که بانک غربی یک نهاد واسطه مالی یا واسطه وجوه است که پس¬اندازهای مردم را به صورت سپرده و در مقابل پرداخت بهره یا ارائه خدمات جمع می¬کند و آنها را در قالب وام و در مقابل دریافت بهره در اختیار افراد متقاضی قرار می¬دهد. در این رویکرد آنچه با معارف اسلامی در تعارض قرار می¬گیرد، قرض ربوی است و بر این اساس تمرکز مطالعات بانکداری اسلامی بر حذف ربا از ترتیبات و قواعد بانک متعارف بوده است. 
در این مقاله با بررسی تحولات بانک و ترتیبات حاکم بر آن و متون اقتصادی مرتبط با حوزه بانکداری نشان داده شده است که بانک متعارف، نهاد خلق پول در اقتصاد است و تقلیل آن به یک نهاد واسطه مالی همچون سایر نهادهای مالی تصویر صحیحی از ماهیت بانک ارائه نمی¬کند. با توجه به جایگاه و نقش پول در اقتصاد و آثار خلق پول بانک¬ها در آن، برای طراحی یک نظام بانکداری اسلامی ضروری است که این تلقی از ماهیت بانک مبنای مطالعات بانکداری اسلامی قرار گیرد.

  لینک دانلود: 
http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1802_402.html

  
  --------------------------------

تحلیل انتقادی الگوی متعارف آموزش عمومی سواد مالی از منظر اقتصاد اسلامی- صفحه 227-260

نویسندگان
1 مهدی طغیانی ؛ 2 امین مرادی باصیری
1استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان
2دانش‌آموخته کارشناس ارشد معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)
چکیده
در حال حاضر ایالات متحده در راستای آمریکایی‌سازی دنیا، الگویی را در حوزه سواد مالی طراحی نموده و با حجم وسیع تبلیغاتی خود درصدد اشاعه آن در سراسر دنیا می‌باشد. با توجه به اینکه در طراحی الگوی اسلامی تربیت مالی، استفاده از تجربیات الگوی غربی مفید می‌باشد؛ هدف ما در این مقاله، تحلیل انتقادی این الگو با رویکردی اسلامی است. به این منظور، با جستجو در منابع مختلف دینی، مقالات مرتبط با اقتصاد اسلامی و نیز اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی، به نقد موضوعی الگوی متعارف سواد مالی براساس ملاک‌های استخراجی از منابع دینی پرداختیم و تلاش نمودیم تا مهمترین جنبه‌های تشابهات، تمایزات و نیز نواقص آنها را در مقایسه با مبانی و آموزه‌های دینی مشخص کنیم. مهمترین یافته این پژوهش آن است که الگوی متعارف سواد مالی، الگویی فردگرایانه است و به هویت‌های جمعی زندگی انسان کمتر توجه شده است؛ در حالی که در آموزه‌های اسلامی، در کنار هویت‌های فردی زندگی انسان، هویت‌های جمعی نیز مورد توجه زیادی قرار گرفته است.

  لینک دانلود: 

http://ies.journals.isu.ac.ir/article_1804_402.html