به گزارش دانشجویی و فرهنگی وبه تقل از تسنیم؛ حجت الاسلام پناهیان در سلسله نشست‌های تخصصی تمدن نوین اسلامی که در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد، با اشاره به به این که اگر خواهان دولت اسلامی هستیم، راهی جز تغییر ساختارها نداریم. 

وی با اشاره به نقص‌های قوانین فعلی گفت: با ساختار کنونی هیچ وقت به دولت اسلامی نخواهیم رسید. وقتی فقه ما به بررسی تک تک احکام و قوانین فردی می‌پردازد و از آنها منظومه می‌سازد راهی به دولت اسلامی پیدا نخواهیم کرد. 

پناهیان با اشاره به این که فقه باید تولید نظام کند وگرنه دجار مشکلات فراوانی خواهیم بود، عنوان کرد: فقه نظام ساز باید نظام اسلامی خانواده، نظام اسلامی لذت‌بری، نظام اسلامی حقوقی، اقتصادی و تعلیم و تربیت را از دین به ما بدهد نه اینکه صرفاً به احکام فردی بپردازد. 

وی با انتقاد از وجود دیدگاه فرد محور تصریح کرد: با نصیحت کار درست نمی‌شود و حتی اگر بهترین افراد موجود جامعه هم در مسند مناصب مختلف نظام از ریاست جمهوری گرفته تا مجلس و وزرا هم بنشینند به علت وجود مشکلات ساختاری مسئله حل نخواهد شد، چرا که مثلا مشکلاتی همچون مدیران میانی و ثروت باقی خواهد ماند. در چنین شرایطی با باقیماندن مشکلات مدیران لایق در انتخابات بعدی قطعاً کنار خواهند رفت. 

پناهیان این دید که با در میان گذاشتن نصیحت امام علی(ع) به مالک اشتر را در میان وزرا منتشر کنیم مشکلات کم خواهد شد را درست ندانست و مسئله را اساسی‌تر از آن دانست.

وی در مورد تاثیر افراد لایق در اداره جامعه افزود: مهمترین تاثیری که این افراد می‌توانند برای جامعه داشته باشند تحولی است که در شیوه اداره جامعه ساختارها، قوانین، شیوه اداره امور می‌توانند داشته باشند چرا که ساختار فعلی به خودی خود فساد خیز است و افراد در آن زیاد تاثیری ندارند. 

پناهیان با طرح این سوال که چرا به دولت اسلامی نرسیدیم، گفت: این دید که نرسیدن ما به جهت کمبود نصایح اخلاقی یا افراد خوب یا نبود تقاضای مردم برای دینی عمل کردن، بوده است، قطعاً اینگونه نیست و حتی کمبود بصیرت در قشر خاکستری جامعه نیز نبوده است، بلکه علت این بوده که بعد از انقلاب ساختارها را زیاد متحول نکردیم و حتی ساختارهای غلط هم اضافه کردیم و فقط یک امتیاز مهمی که موجب حفظ و بقای نظام شده است و تنها نقطه مثبت جمهوری اسلامی است بحث ولایت فقیه بوده است. 

وی 10 درصد از معضلات جامعه را ناشی از مشکلات اخلاقی، رفتاری و شخصی در میان سیاستمداران دانست و 90 درصد معضلات را ناشی از ساختارهای غلط دانست. 

پناهیان با انتقاد از این که  توجه تبلیغاتی جامعه هم متوجه این 10 درصد کم اهمیت است، گفت: دشمنان هم بدشان نمی‌آید که سرگرم این مقدار ناچیز شویم و روی این مقدار ناچیز مانور می‌دهند. 

وی گفت: باید انقلابی‌گری را در ساختار انقلابی‌گری دنبال کنیم، باید دنبال ساختارها برویم و فقه باید تولید ساختار کند. مقام معظم رهبری که چند سال پیش به قم رفته بودند به همین مسئله اشاره کردند و فرمودند فقه باید تولید نظام کند.

پناهیان با انتقاد از ساختار فعلی نظام که نشات گرفته از ساختار منتسکیو فساد خیز است و فقه باید برای آن جایگزین داشته باشد. 

وی با تردید در ساختار منتسکیو گفت: آیا این ساختار با نگاه انسان شناسانه دینی و جامعه شناسانه دینی شکل گرفته است؟

پناهیان در پاسخ با این که منظور از تردید در ساختار بخش مردم‌سالارانه آن نیست، بیان کرد: ما در بخش مردم‌ سالاری از غربی‌ها هم جلوتر هستیم و اگر حتی رای‌گیری هم نباشد نظام ولایی مبتنی بر خواست مردم است و با خواست مردم حرکت می‌کند و تحمیل‌هایی که از سوی مردم می‌شود را می‌پذیرد، همانگونه که امیرالمومنین هم می‌پذیرفت، اما بحث در سازماندهی این ساختار است. مثلاً آیا 3 قوه در عرض یکدیگر هستند یا در طول همدیگر و رابطه آنها با هم چگونه باید باشد. 

وی افزود: اگر آنها را در طول یکدیگرتعریف کنیم بعد از رهبری چه قوه‌ای قرار می‌گیرد و بعد از قوه چه قوه‌ دیگری قرار می‌گیرد و اینگونه هرم حاکمیت شکل می‌گیرد. 

پناهیان با طرح این سوال که آیا منظور تغییر قانون اساسی است؟ گفت: حتی اگر تغییر قانون اساسی هم رخ دهد فاجعه نیست بلکه باید دید چه سیستمی می‌خواهد جایگزین شود. 

وی بیان کرد: آیا قوه قضائیه باید هم عرض قوه مجریه باشد، که اگر اینگونه باشد چه قدرتی می‌تواند قوه مجریه را کنترل کند؟ 

پناهیان با اشاره به این که اکثر این صحبت‌ها در قانون اساسی هم قابل گنجاندن است، تصریح کرد: باید نسبت قوا با یکدیگر مشخص شود این که مجلس در راس امور است با شرایط فعلی بسیار متفاوت است و قاعدتاً وظایف ریاست جمهوری تغییراتی خواهد کرد، قدرت نفوذ و ساختار حاکمیت را می‌توانیم کم کنیم و تک تک مردم را در جریان حساس‌ترین مسائل می‌توانیم قرار دهیم.

وی با انتقاد از دید تک بعدی که برای تحول به یک مجموعه نگاه می‌کنند، گفت: مثلا برای تحول بانک‌ها آیا باید قوانین بانک‌ها را تغییر دهیم یا تغییر در سبک زندگی و تامین معیشت مردم ایجاد کنیم، که در این صورت اگر مردم خود را بی‌نیاز از بانک دیدند دیگر مسئله حل ربا در بانک‌ها سالبه به انتفاع به موضوع خواهد بود. 

پناهیان گفت: نیاز به دینی داریم که فلسفه نماز جماعت را کار جمعی بداند و تَعَاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ وَالتَّقْوَی را وظیفه بداند و به جای اخلاق به ایمان و عمل صالح اعتقاد داشته باشد.

وی با انتقاد از این که در مشکلات به مصلحت پناه می‌بریم و برای آن شورا تشکیل داده‌ایم، گفت: شورای مصلحت قوانین 30 ساله درست می‌کند و کارکرد مصلحت تغییر کرده در صورتی که مصلحتی که در فقه مطرح است در مواردی است که مفسده بزرگی وجود داشته باشد. 

پناهیان افزود: ملاک تشخیص مصلحت چیست، اگر شورای مصلحت برای رفع اختلافات باشد خوب است، اما اگر براساس مصالح خواستار قانونگذاری باشد باید به صورت علمی مصالح را روشن کند.