استاد تمام دانشگاه امام صادق(ع) گفت: ما فقط میتوانیم بر یک چیز تکیه کنیم و آن هم عقل است، ابنسینا میگوید اگر عقل را از کار انداختیم، اصلا نمیتوانیم با کسی بحث کنیم. سوفسطاییها از همین جا پیدا شدند. عقل اگر از کار انداخته شد، همه چیز اعتباری خواهد شد.
به گزارش دانشجویی و فرهنگی و به نقل از ایکنا از اصفهان، آیتالله سید حسن مصطفوی، استادتمام دانشگاه امام صادق(ع) در دومین همایش مکتب فلسفی اصفهان که در دانشگاه اصفهان برگزار شد، اظهارکرد: من از همان ابتدا علاقه عجیبی به شیخالرئیس و فلسفه مشاء داشتم و بر همین اساس با عشق و علاقه، شروع به خواندن فلسفه کردم.
وی افزود: من همیشه به تمام عزیزانی که در کلاسهای درسم بودهاند، گفتهام که هر مطلب و درسی را که به آن عشق و علاقه دارید ادامه دهید، چون عشق همه چیز را آسان میکند.
این متفکر و فیلسوف مشائی با بیان اینکه عشق فقط منحصر به عشق زمینی نیست و عشق یک نوع علاقه مفرط و قوی است، بیان کرد: توصیهای دیگری که داشتهام این بوده که اگر واقعاً علاقه قوی به ادبیات دارید، ادبیات بخوانید و فقه را به قدر ضرورت بخوانید و اگر علاقه شدید به فقه دارید، ادبیات را به قدر ضرورت بخوانید، چون این از مقدمات است که به هر چیزی علاقه دارید به همان سمت بروید.
وی افزود: توصیه دیگرم به دانشجویان این بوده که اگر واقعا به فلسفه علاقه دارید، فلسفه بخوانید، من همیشه گفتهام کسانی که فلسفه میخوانند سه دستهاند، دسته اول کسانی که فلسفه میخوانند ولی چیزی در نمییابند و اینها هیچ خطری برای خودشان و اسلام ندارند.
آیتالله مصطفوی ادامه داد: دسته دوم آنهایی هستند که فلسفه را میخوانند، قسمتی را میفهمند و قسمتی را هم نمیفهمند، اینها برای عالم اسلام و فلسفه خطرناک هستند و به تصور خودشان فیلسوف شدهاند، در صورتی که بسیاری از مسائل فلسفه را نفهمیدهاند و این دسته علاوه برخود، مردم را هم گمراه میکنند و حتی راه دین را بر مردم میبندند.
وی خاطرنشان کرد: اینها هستند که سبب میشوند مردم بگویند فلسفه مخالف دین است، چون این اشخاص دلایلی آوردهاند که فلسفه خلاف دین است. شیخ الرئیس این دسته را «ارازل الناس» خطاب میکند، برای اینکه مقداری خواندهاند و منکر وحی و پیغمبر میشوند.این دسته باعث شدند که مردم نظر بدی به فلسفه پیدا کنند، در صورتی که فلسفه مطابق عقل است.
استاد دانشگاه امام صادق(ع) اظهارکرد: اگر کسی مانند شیخالرئیس واقعاً فلسفه را بخواند و دریابد، هیچگاه سخنی از فلسفه نمیگوید که خلاف اسلام باشد.
وی ادامه داد: خیلی چیزها را ما در جهان از نظر عقلی میفهمیم، اما خیلی چیزها را نمیفهمیم. وحی مانند یک نورافکن بسیار قوی است که در این عالم افتاده و خیلی مسائل از ناحیه وحی باید بر ما روشن شود.
وی ادامه داد: متاسفانه بسیاری از نویسندگان و گویندگان، گاهی به برخی از حرفهای باطل توجه میکنند و مثلاً میگویند پیغمبر شاعر بوده، در صورتی که قرآن گفته است اگر میتوانید آیهای کوچک مثل قرآن بیاورید. براستی کدام شاعر توانسته است مطلبی مانند آیهای از قرآن بیاورد؟
وی با بیان اینکه خداوند را به علم حصولی و علوم حضوری نمیتوان شناخت، اظهار کرد: خداوند را فقط میتوان از راه صفات شناخت، در واقع این عالم بدون مدبر نمیشود، اما اینکه آن مدبر ذاتش چیست، نمیدانیم؟ براساس آیه« وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذینَ یُلْحِدُونَ فی أَسْمائِهِ سَیُجْزَوْنَ ما کانُوا یَعْمَلُونَ »، خدا را به اسما حسنی میتوان شناخت.
وی ادامه داد: ما ایراداتی به عرفا داریم و آنها گاهی تند میروند و عقل را محکم نمیدانند. براستی اگر عقل کنار رود، پس مردم به چه چیزی باید اعتماد کنند؟ عرفا عقل را حجاب اکبر میدانند، پس حال که عقل حجاب اکبر است، وقتی که این حجاب اکبر کنار رود و عقل از اعتبار بیفتد، ما به چه چیز باید اعتماد کنیم؟
وی گفت: عرفا در جواب میگویند که باید به شیخ و مرشد اعتماد کرد. حال مگر شیخ از خطا معصوم است و آیا مشایخ صوفیه اشتباه نمیکنند؟ ما ۱۴ معصوم داریم که نه گناه و نه اشتباه میکنند، اما بزرگان دیگری در دین داریم که گناه نمیکنند، ولی ممکن است اشتباه کرده باشند.
وی تصریح کرد: تکیه عرفا غالبا به خواب است، در صورتیکه گاهی خواب ناشی از قوه خیال بوده و بهمین دلیل هیچ اعتباری به خیال نیست.
مصطفوی تصریح کرد: ما فقط میتوانیم بر یک چیز تکیه کنیم و آن هم عقل است. ابنسینا میگوید اگر عقل را از کار انداختیم، اصلا نمیتوانیم با کسی بحث کنیم. سوفسطاییها از همین جا پیدا شدند. عقل اگر از کار انداخته شد، همه چیز اعتباری خواهد شد. عقل سراج منیر و چراغ درخشان وجود ماست و آن را هرگز نمیتوان از اعتبار انداخت.
استاد دانشگاه امام صادق گفت: عرفا در مسیر سیر و سلوک، گاهی صورتها و صداهایی را میبینند و میشنوند، حال تشخیص اینکه این تصویرها و صداها از جانب فرشته است و یا شیطان، کاری بسیار مشکل میباشد و بنابرین عرفا باید زیر نظر یک مرشد باشند و من همیشه میگویم که چگونه میتوان در این راه اشتباه نکرد؟
وی ادامه داد: باید راه دین که توسط پیامبراکرم(ص) به ما رسیده را در پیش بگیریم و اختلافات را کنار بگذاریم، باید نماز خواند، روزه گرفت، اختلاف ایجاد نکرد، تواضع داشت، تکبر نورزید و بخیل نبود و در نهایت مکارم اخلاقی داشت که اگر به همه اینها توجه شد، ذات اقدس احدیت بر ما عنایت میکند و نمیگذارد که گمراه شویم.