به گزارش دانشجویی و فرهنگی؛ در نوشتاری از سوی روابط عمومی دانشگاه امام صادق(ع) به مناسب هفدهم ماه مبارک رمضان مطالبی درباره معراج پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه و آله بیان شد.

متن این نوشتار به شرح زیر است:

 

بسم الله الرحمن الرحیم
معراج النبی صلی الله علیه و آله

(پاک و منزه است خدایی که بنده اش را در یک شب از مسجدالحرام به مسجدالاقصی برد که گرداگردش را پر برکت ساختیم، تا نشانه های خود را به او نشان دهیم که خدا شنوای بیناست.) سوره اسراء- آیه یک
معراج پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله طبق آنچه مشهور است در شب هفدهم ماه مبارک رمضان رخ داده است. داستان سیر شبانه نبی مکرم طبق نص صریح قرآن کریم از مکه مکرمه رخ داده است. علامه طباطبایی قدس سره در بیان مفهوم آیه اول سوره مبارکه اسراء که در بیان واقعه معراج است چنین فرموده است:
(اسراء به معنای آن است که سیری در شب رخ دهد. اسری ب معنایش آن است که اورا شبانه سیر داد. دلیل آوردن کلمه لیلاً به عنوان مفعول فیه این معنا را افاده میکند که این سیر، هم رفتنش و هم برگشتنش در شب رخ داده است. مبداء معراج مسجدالحرام در مکه مکرمه و مقصد زمینی آن مسجدالاقصی در قدس شریف بوده است.) تفسیر المیزان ج ۱۲ ص ۵
مرحله دوم معراج در سوره نجم چنین توصیف شده است:
(سپس پیامبر در شب معراج نزدیک و نزدیکتر شد تا آنکه فاصله او با مقام قرب خاص الهی به اندازه طول دو کمان یا کمتر بود. در آنجا خداوند آنچه وحی کردنی بود به بنده خود وحی کرد...) سوره نجم آیات ۶-۱۱
روایات متعددی درباره معراج پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وجود دارد که مجموعه آنها این مطلب را میرساند که زمان، مکان و تعداد دفعات معراج تفاوت داشته است. علامه محقق سید جعفر مرتضی العاملی در کتاب شریف الصحیح من سیره النبی الاعظم صلی الله علیه و آله زمانهای متعددی را برای معراج بیان نموده و سپس قول ارجح را این میداند که اسراء و معراج در اثنای مرحله دعوت سری پیامبر و پیش از هجرت رخ داده است. سیرت جاودانه ترجمه و تلخیص کتاب الصحیح من سیره النبی الاعظم صلی الله علیه و آله – محمد سپهری ج۱ ص۲۹۱
اعتقاد درست و عقیده اکثریت مسلمانان آن است که اسراء هم روحانی و هم جسمانی بوده است. علامه سید جعفر مرتضی العاملی در این باره می نویسد که اگر اسراء ‌و معراج تنها رویای صادقه باشد، اعجازی نخواهد داشت و هر کسی می‌تواند در خواب و رویا هر جا که می‌خواهد برود. از طرفی حضرت ابوطالب عموی بزرگوار پیامبر اسلام در شب معراج پس از اطلاع از سفر پیامبر، تمام مکه را به دنبال پیامبر می‌گردد، ولی ایشان را نمی‌یابد. لذا برخی حرف‌هایی که درباره صرف روحانی بودن معراج مطرح می شود، در صدد تقلیل شأن نبی اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و نشان از درک کوتاه و عقل کم است. سیرت جاودانه ترجمه و تلخیص کتاب الصحیح من سیره النبی الاعظم – محمد سپهری ج۱ ص۲۹۶
کیفیت معراج
عیاشی در تفسیر خود و مرحوم مجلسی در بحار الانوار شرح واقعه معراج را چنین نوشته اند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در شب معراج در خانه امّ هانی خواهر امیرالمومنین در کنار مسجدالحرام مشغول عبادت بود که صدای امین وحی جبرائیل را شنید که او را به سفری طولانی فراخواند. پیامبر سوار بر مرکب براق شد و به سمت مسجدالاقصی سیر کرد. در مسجدالاقصی (طهره الله من دنس الیهود) پیشاپیش ارواح پیامبران به نماز ایستاد و سپس به بیت لحم زادگاه عیسی علیه الاسلام و دیگر خانه های پیامبران در سرزمین مقدس فلسطین رفت و در برخی مکانها به تحیت نماز گزارد.
آنگاه به آسمان دنیا صعودکرد و آدم ابوالبشر و دسته دسته فرشتگان به پیشواز پیامبر آمدند. در آسمان اول پیامبر خازن دوزخ و ملک الموت را مشاهده کرد و گروهی از امت را که اموال یتیمان را خورده اند، از مردمان عیب جویی کرده اند، ربا می‌خوردند و زنان بدکاره ای را مشاهده کرد که به عذابهای سخت و دردناک خود مبتلا بودند.
در آسمان دوم عیسی مسیح و یحیی بن زکریا به استقبال پیامبر آمدند و فرشتگان مشغول ذکر و تسبیح خدا بودند.
در آسمان سوم ماه چهره ای در میان ستارگان و همراه فرشتگان بسیاری به استقبال آمد. جبرائیل امین در پاسخ به سوال نبی مکرم آن مرد را معرفی کرد: این برادرت یوسف صدیق است.
ادریس نبی در آسمان چهارم به استقبال آمد و فرشتگان به دعا و آمرزش برای امت مشغول بودند.
در آسمان پنجم پیر مردی که امتش گرداگرد او بودند در هاله ای از فرشتگان به استقبال آمدند. پیامبر منقلب شد و یادی از جان خود، امیرالمومنین علی علیه السلام کرد، چراکه هارون به استقبال او آمده بود.
آسمان ششم موسی بن عمران خود را به پیامبر رساند و او را گرامی داشت و پیامبر از آنجا به آسمان هفتم عروج کرد. چون به حجابهای نور و سدره المنتهی رسید امین وحی ایستاد و پیامبر به تنهایی به قرب خاص الهی وارد شد و خدای متعال با پیامبرش صحبت کرد، صدایی که برای پیامبر دلنشین ترین صداها بود. در آن قرب خدای متعال با صدای امیرالمومنین با عبد خود سخنها گفت، ولایت امیرالمومنین را بار دیگر تاکید کرد، به وجوب نماز امر نمود و خواتیم سوره بقره را به پیامبرش تعلیم داد و پیامبر پس از مناجاتی عاشقانه با معبود خود به زمین برگشت.
جبرائیل امین در راه بازگشت از پیامبر خواست تا سلام خدا و سلام او را به خدیجه کبری برساند. پیامبر پس از بازگشت خواسته جبرائیل را انجام داد و سلام خدا و امین وحی را به ام المومنین ابلاغ نمود و خدیجه در پاسخ چنین فرمود: ان الله هو السلام و منه السلام و الیه السلام و علی جبرائیل السلام. مجلسی – بحار الانوار ج۱۸ ص۳۸۲
چون پیامبر به مکه مکرمه برگشت و داستان معراج را به کفار قریش عرضه کرد مثل همیشه از در تکذیب وارد شدند اما پیامبر ماجرایی را برای آنها نقل کرد که در راه بازگشت به کاروان قبیله ای برخوردم که شتری را گم کرده بودند و از آنها آبی طلب کردم و درجایی دیگر به کاروان دیگری برخوردم که دست شتر رمیده شان شکسته بود. کفار قریش به استهزاء پیامبر پرداختند اما طولی نکشید که آن دو کاروان وارد مکه شدند و صدق گفتار پیامبر مشخص شد اما عنودان و سیه دلان این معجزه بزرگ پیامبر را به سحر تعبیر کردند. سبحانی - فروغ ابدیت ج۱ ص۳۷۹
بر طبق روایاتی که شیخ صدوق و دیگران نقل کرده‌اند،‌ از جمله مکان‌هایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در هنگام سیر شبانه بر بالای زمین مشاهده کرد، سرزمین قم بوده است که به صورت تپه‌هایی می‌درخشید و چون از جبرئیل از نام آن نقطه سوال شد، گفت اینجا سرزمین قم است که بندگان مومن و شیعیان اهل‌البیت در آن گرد می‌ایند و انتظار فرج می‌کشند.
حدیث معراج، روایت و شرح این واقعه توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است که در آن از برترین کردار، شایستگان محبت خداوند، پارساترین مردمان، ویژگی و نیاز بندگان، ویژگی اهل آخرت، پاداش زاهدان و ... سخن گفته‌شده است. اهمیت این روایت به حدی است که علمای مسلمان شرح‌های متعددی بر آن نوشته اند. راهیاان کوی دوست نوشته آیت اللهمصباح یزدی از مشهورترین کتب معاصر است که به شرححدیث معراج پرداخته است.
معراج پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نشانه‌ای از قدرت خدای متعال و نمادی از ارتباط والای معبود با عبد است. و صلّ الله علی محمد و آل محمد.