اداره راهنمایی و مشاوره به مناسبت هفته سلامت روان (24 الی 30 مهرماه 1396) طی یادداشتی به بیان مطالبی پیرامون «سلامت روان در محیط کار» پرداخته است.
به گزارش خبرنگار دانشجویی و فرهنگی؛ اداره راهنمایی و مشاوره دانشگاه امام صادق(ع) به مناسبت هفته سلامت روان (24 الی 30 مهرماه 1396) طی یادداشتی به بیان مطالبی پیرامون «سلامت روان در محیط کار» پرداخته است که در ادامه می‌توانید در دانشجویی و فرهنگی بخوانید:
سلامت روان کارکنان در هر سازمان و مؤسسه از جمله مسائل مهمی است که باید به آن توجه شود و مدیران باید به نیروی انسانی و تأمین امکانات رفاهی، خواسته ها و نیازهای آنان به عنوان عاملی برای افزایش کارایی و سطح بهره وری توجه کنند. مشخصات یک سازمان سالم آن است که سلامت جسمی و روانی کارکنان آن به همان اندازه مورد توجه و علاقه مدیریت سازمان قرار گیرد که تولید و بهره وری مورد تأکید قرار می گیرد. رعایت اصول سلامت روان توسط مدیر سازمان باعث بهبود روابط می گردد که این مسئله به خودی خود به ارتقاء سلامت روان در محیط کار و کاهش استرس محیط کار در بین مدیران، کارفرماها و کارکنان هر سازمان کمک می کند.
مدیران یک سازمان به سبب مسئولیتی که در شغل خود دارند بیشتر از دیگران در معرض حوادث استرس زا قرار می گیرند و به همین دلیل بیشتر باید مراقب وضعیت سلامت روان خود باشند. لذا مدیران و کارکنان باید با آگاهی از میزان تحمل نسبت به سطح استرس پذیری خود و بکارگیری راهکارهای عملی برای افزایش قدرت تحمل و فشارپذیری فردی خود قدم برداشته و در راستای سالم سازی محیط و ارتقاء سلامت روان سازمان حرکت کنند تا انر‍ژی هایی که ناخواسته صرف تنش های محل کار می شود برای ارتقاء کمیت و کیفیت و تحقق اهداف سازمان مربوطه به کار گرفته شود. یک مدیر کارآزموده باید طوری رفتار کند که حتی کارمندی که در پایین ترین رده شغلی مشغول به کار است به اهمیت مقام خود و نقشی که در جامعه ایفاء می کند پی ببرد.
راهکارهای کاهش استرس و ارتقاء سلامت روان در محیط کار توسط مدیران عبارتند از:
1- شناسایی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور در محیط کار
2- ایجاد جو صمیمیت، همدلی، صداقت، همکاری و احترام متقابل در میان کارکنان
3- پرهیز از اعمال روش های مبتنی بر زور و اجبار در محیط کار
4- شناسایی استعدادهای بالقوه کارکنان و فراهم ساختن شرایط برای بالفعل شدن و رشد و شکوفایی این استعدادها در حد توان و امکانات محیط کار
5- استفاده صحیح از افکار و نظرات کارکنان در تصمیم گیریها
6- اطلاع رسانی در مورد گزارش عملکرد و برنامه های آینده سازمان
7- پرهیز از قضاوتهای سطحی و مبتنی بر پیش داوری در مورد کار و رفتار کارکنان
8- شناسایی دلایل واقعی کم کاری و غیبت از کار، بی حوصلگی و بی علاقگی به کار، کم توجهی و بی دقتی کارکنان توسط مدیر یا رئیس
9- توجه به مشکلات و مسائل شخصی و خانوادگی کارکنان
10- فراهم آوردن شرایط ارتقاء علمی و کاربردی برای کارکنان
11- تشریح اهداف و خط مشی سازمان برای کارکنان
12- عدم تبعیض در محیط کار
13-صادر نکردن دستورات متناقض
14- مورد توجه قرار دادن نظر کارکنان
15- راهنمایی گرفتن در صورت بروز مشکل
16- بکار بردن تشویق به موقع
17- ایجاد امکان استفاده به موقع از مرخصی بخصوص پس از اوج فشار کاری
18- ایجاد امکان استراحت کوتاه چند دقیقه ای در فواصل کار در موقع خستگی
19- دسترسی و ارجاع به مشاور یا روانشناس سازمان در صورت نیاز و.... می تواند باعث ایجاد محیط کاری لذت بخش و برانگیزاننده شود.
20-سعی در بهبود روابط بین همکاران
21-خودداری از انتقاد شدید و بزرگ نمایی نکات منفی کارمندان و راهنمایی جهت اصلاح ضعف ها و اشتباهات آنها
22- پخش موسیقی ملایم بی کلام از طریق بلندگو در زمان کوتاهی از روز به خصوص در ساعات آخر که خستگی زیاد دیده می شود
23- استفاده از رنگ های شاد در اتاق ها، تزیین اتاق مطابق میل کارمند ولی بر اساس ضوابط بدون افراط و تفریط، استفاده از لباس های با رنگ های شاد مطابق با شئونات اجتماعی
24- استفاده از امکانات رفاهی مثل اردوهای تفریحی، گردشگاه ها، جشن ها، همایش ها و..... فراهم کردن محیط فیزیکی مناسب و تلاش جهت جذابیت محیط کار.
عوامل مؤثر بر ایجاد استرس در محیط کار عبارتند از:
1- حجم کاری بالا همراه با وارد کردن فشار از سوی مدیران
2- ضعف مدیریتی و عملکرد ضعیف مدیریت
3- تغییرات مدیریتی و سازمانی
4- اِعمال خشونت، رفتار توهین آمیز و برچسب زدن به کارکنان
5- تبعیض قائل شدن بین کارکنان
6- کاهش یافتن حقوق و مزایا و اضافه کار
7-ترس از اخراج شدن (فقدان امنیت شغلی)
8- نگرانی افراد نسبت به مسائل خانوادگی و زندگی شخصی خود بخصوص نگرانی مادران شاغل نسبت به وضعیت کودکان خود و احساس گناه به خاطر دور بودن از فرزندان (این نگرانی ها می تواند بر راندمان کار فرد در منحیط کار تأثیر بگذارد)
9- سهیم نبودن در تصمیم گیری ها
10- محیط فیزیکی و روانی نامطلوب
11- کار خسته کننده و تکراری
اما توانمندسازی فردی قطعا میتواند در محیط های اداری و سازمانی موثر تر تغییر در نگاه همه مدیران باشد، برای این کار بهتر است کارکنان محترم تعادل میان کار و زندگی را رعایت کنند.
تعارض میان کار و زندگی، وقتی به وجود می آید که کارکنان دریابند نقش های آنان در محیط کار و خانواده، با یکدیگر تداخل داشته و برای یکدیگر مزاحمت ایجاد می کنند. همه ی استرس ها، منفی و مضر نیستند و جزئی از ماهیت کار محسوب می شوند. تحقیق های انجمن بهداشت روانی «کانادا» در سال۲۰۰۱میلادی، نشان می دهد کارکنانی که استرس ناشی از کار را مثبت تلقی می کنند، از بهره وری بالایی برخوردارند. بسیاری از کارکنان معتقدند تعارض میان کار و زندگی به محیط خانواده و کار، آسیب جدی می رساند که می تواند سلامت جسمی و روانی فرد را به خطر بیندازد. البته این به این معنی نیست که استرس، به تنهایی موجب تشدید بیماری های روانی می شود. استرس زیاد، زمینه ساز افسردگی، اضطراب یا خشم شده و در کارکرد مغز، اختلال ایجاد می کند و درنهایت، منجر به ضعف سیستم ایمنی بدن می شود. به عبارتی، استرس زیاد، می تواند موجب ضعف اخلاقی، غیبت و کاهش بهره وری شود.
تعارض شدید میان کار و زندگی همراه است با:
- تحمل استرس زیاد، افسرده خویی، درماندگی و ضعیف تر شدن وضعیت سلامت جسمانی
- کاهش رضایتمندی شغلی و تعهد سازمانی
- افزایش مراجعه به پزشک
- افزایش غیبت کاری
برای حفظ تعادل میان کار و زندگی خانوادگی باید:
- به اضافه کاری های غیرمنطقی «نه» بگویید.
- سعی کنید کار اداری را کم تر به خانه ببرید. اگر مجبورید در خانه، کارهای اداری انجام دهید، باید وقت خاصی را به آنها اختصاص دهید. برای نمونه، وقتی که فرزندان به رختخواب رفتند.
- مأموریتهای اداری را کاهش دهید.
- از ساعتهای کاریِ شناور استفاده کنید.
به یاد داشته باشید واکنش افراد در مقابل استرس، متفاوت است. ممکن است استرس برای یک نفر عارضه‌های جسمانی و روانی شدید داشته باشد درحالی که دیگری، از این عارضه ها در امان باشد.
علی قائدنیا کارشناس اداره راهنمایی و مشاوره دانشگاه امام صادق(ع)
در ادامه، شماره‌های 1 تا 7 بروشور سلامت روان در محیط کار با فرمت PDF منتشر شود که می‌توانید از داخل دانشگاه امام صادق(ع) بدون کاهش حجم اینترنت آنها را دریافت نمایید: