در آستانه دومین دوره انتخابات شورای مدیریت انجمنهای علمی دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام مصاحبه‌ای با آقای سید حسین خاکسار کارشناس مربوطه در اداره امور فرهنگی صورت گرفت.
به گزارش خبرنگار معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه امام صادق(ع)، سید حسین خاکسار، دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت بازرگانی و همچنین کارشناس فرهنگی معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه است. وی از سال 1396 و قبل از برگزاری نخستین دوره انتخابات شورای مدیریت انجمنهای علمی دانشجویی، کارشناس امور انجمن‌ها می‌باشد.
با سلام؛ به عنوان شروع بحث، چه تعریفی از انجمن علمی دانشجویی و معیارهای عضویت در آن وجود دارد؟
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم. انجمن علمی دانشجویی امکانی برای تمرین داوطلبانه فعالیت‌های علمی در قالب کارِ گروهی است؛ دانشجویان با هدف‌های علمی و تخصصی گرد هم جمع شده و با فعالیت در انجمنهای علمی ضمن ترویج و تعمیق فضای علمی در دانشگاه، زمینه رشد خود را نیز فراهم می‌کنند. انجمن علمی ضمن آن که امکانی است برای تعمیق و ترویج علم در فضای دانشگاه آن هم با شور و نشاط دانشجویی، فرصتی برای پیاده‌سازی آموخته‌ها و مشاهده نتایج آن در عمل نیز هست. بنابراین دور از انتظار نیست که دانشجوی فعال در انجمنهای علمی را فردی بدانیم که به مراتب نسبت به هم‌کلاسی‌های خود توانمندتر و باتجربه‌تر باشد؛ توانمندی‌هایی از جمله:
- مهارت کارِ گروهی؛
- مهارت تبدیل ایده به عمل؛
- مهارت ارتباط؛
- مهارت مدیریت و اجرا؛
- مهارت تامین هزینه‌های مالی؛
- مهارت هم‌اندیشی، آزاداندیشی و تفکر انتقادی؛
چنین توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که خروجی دانشگاه را در عمل، شایسته‌تر و توانمندتر خواهد کرد؛ اما ممکن است سوالی در اینجا مطرح شود: عموماً فعالیت دانشجویی به چنین مهارت‌هایی منجر می‌شود؛ پس فعالیت در انجمنهای علمی دانشجویی چه تفاوت ویژه‌ای با فعالیت در دیگر مجموعه‌های داوطلبانه دارد؟ در واقع تفاوت مهم در این است که تجربه‌ی انجمن علمی، افراد را در حوزه‌ی تخصصی و زمینه علمی که در آن مشغول به تحصیل هستند، کارآزموده می‌کند. به عبارتی، فرد پیش از ورود به دنیای حرفه‌ای آن‌چه را که «باید» می‌آموزد و از این مسیر نسبت به هم‌دوره‌ای‌های خود چند گام جلوتر خواهد بود. بالتبع کارفرماهای بیرون از دانشگاه و صاحبان صنایع و مشاغل ترجیح می‌دهند افرادی را استخدام کنند که چنین تجربه‌هایی را نیز در چنته داشته باشند.
با اوصافی که فرمودید، انجمن علمی مطلوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
در مورد این سوال کار میدانی و مصاحبه با اساتید دانشگاه در بازه‌ای چندماهه صورت گرفته است که در نتیجه پیش‌نویسی تحت عنوان سند تحول انجمنهای علمی دانشجویی تدارک دیده شده است؛ در این سند برای پاسخ به این سوال چنین عباراتی حاصل‌شده است:
«انجمن علمی دانشجویی مطلوب در دانشگاه امام صادق علیه السلام تشکیلات مستقل دانشجویی است که حول محور مسائل مختلف در حوزه علوم انسانی اسلامی و با هدایت اساتید راهنما در حوزه‌های مکمل دانشکده فعالیت می‌کند و قابلیت شبکه‌سازی، تصویرسازی و ترویج دارد.»
- تشکیلات مستقل دانشجویی است.
- در قلمرو مسائل مشخص در حوزه علوم انسانی و معارف دینی گام برمی‌دارد.
- حوزه‌های مسائل انجمن با محوریت اساتید پیش می‌رود.
- فعال در حوزه‌‌هایی است که به هر دلیل در دانشکده مورد غفلت واقع شده یا بدان کمتر پرداخته می‌شود و اساتید ورود کمتری به آن‌ها دارند.
- دارای قابلیت تصویرسازی و ترویج در دانشگاه و محیط بیرونی است.
در مقام توضیح باید عرض کنم: انجمن علمی مطلوب انجمنی است که همانند یک سرپل بین دانشگاه و دنیای حرفه‌ای عمل کند. در چنین شرایطی دانش‌آموخته‌ای مطلوب برای کارفرمایان فردی است که سابقه فعالیت در انجمنهای علمی دانشجویی داشته باشد و نتیجه چنین شرایطی رونق بیش از پیش و اقبال دانشجویان به فعالیت در انجمنهای علمی دانشجویی خواهد شد.
در واقع شاخص موثر بودن و موفق بودن یک انجمن علمی میزان اقبال دانشجو برای فعالیت داوطلبانه در آن انجمن علمی است. این شاخص میزان اثرگذاری فعالیت‌ها و قدرت مدیریت شورای مرکزی انجمن علمی را نیز گواهی می‌دهد.
اصولاً فعالیت در انجمنهای علمی نیز با بیشترین اقبال از سوی دانشجویان مواجه است. مزایایی که تا اینجا گفته شد در کنار دور بودن فضای انجمنهای علمی از حاشیه‌ها و رویکرد تخصصی و علمی از مزایای جدی انجمنهای علمی است که منجر به اقبال بیش از پیش دانشجویان می‌شود. همچنین بیشترین تعداد مجوز صادر شده در دانشگاه‌ها برای فعالیت‌های دانشجویی به انجمنهای علمی اختصاص دارد. علاوه بر این، انجمنهای علمی نیز سهم عمده‌ای در فضای علمی دانشگاه ایفا می‌کنند. در حدود بیست و پنج درصد از فعالیت‌های علمی-فرهنگی دانشگاه‌ها توسط انجمنهای علمی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود که البته این آمار در دانشگاه ما، تنها در مورد برخی از انجمن‌ها صادق است.
ضرورت وجود انجمن علمی دانشجویی از نظر شما چیست؟
باتوجه به این که در شرایط امروزی که تخصصی شدن علوم و شاخه‌های آن موجب شده تا دانشکده‌ها و اساتید هر رشته بیشتر تمرکز خود را بر شناخت مرز دانش رشته‌ها و تلاش برای آموزش آن به دانشجویان قرار دهند و همین تمرکز ممکن است ایشان را از توجه لازم به نیازهای روز دانشجویان و مهارت‌های شهروندی ایشان باز دارد. در این میان وجود یک نهاد دانشجویی لازم است که ضمن احصاء نیازهای علمی دانشجویی در جهت تدارک لوازم رفع آن اقدام نماید و در این مسیر به جای درگیری مستقیم دانشکده‌ها، از حمایت‌های ایشان استفاده نماید و به شکلی نیمه‌مستقل عمل نماید. عدم استقلال کامل این نهادها که همان انجمنهای علمی دانشجویی هستند از این حیث است که مشروعیت علمی عملکرد ایشان نیازمند تأیید یک مرجع علمی است لذا دانشکده‌ها می‌بایست در نقش یک حامی و مرشد فکری برای این نهادها حضور داشته باشند. استقلال انجمنهای علمی دانشجویی از تمامی بخش‌های دانشگاه، این نهاد را به قالب صنفی فرو خواهد برد، لذا تشکیل و فعالیت این نهاد با توجه به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های متصور برای ایجاد نشاط دانشجویی و جنبش علمی و عملی در دانشکده‌ها توسط انجمنهای علمی دانشجویی در دانشگاه‌ها ضروری می‌نماید.
به عنوان آخرین سوال، توصیه شما برای دومین دوره انتخابات شورای مدیریت انجمنهای علمی‌دانشجویی چیست؟
درحقیقت توصیه را باید از بزرگان خواست نه از امثال بنده! اما باید عرض کنم پس از انتقال انجمنهای علمی دانشجویی از معاونت پژوهشی به معاونت دانشجویی و فرهنگی (که البته در آیین‌نامه وزارت علوم هم این جایگاه برای انجمن‌ها ذیل معاونت دانشجویی تعریف شده است) اولین دوره از انتخابات شورای مدیریت برای انجمن‌ها رقم خورد که بعد از انتخابات در دوره‌‌های قبل برای انتخاب دبیر، برای اولین بار یک تیم 5 نفره وارد انجمن‌ها شدند و این می‌تواند به شکل یک ابزار دو لبه برای انجمن باشد یعنی در صورت تعامل و تفاهم این دوستان برای کارهای جمعی، انجمن به اعلا درجه کیفی خود خواهد رسید و در غیر آن، شاهد رکود یا پسرفت انجمن خواهیم بود. توصیه این است که افراد دغدغه‌مند علاوه بر اهتمام به نام‌نویسی برای کاندیداتوری به دنبال تیم‌های هم‌رأی و همیار باشند تا به صورت لیستی هم ثبت‌نام کنند. پس از آن به دنبال ایجاد شور و نشاط و جلب مشارکت سایر دانشجویان باشند تا «بزرگترین رویداد دموکراتیک دانشجویی در دانشگاه» امسال نیز همانند سال گذشته به صورت پرشور و با مشارکت حداکثری برگزار شود. رأی حداکثری پشتوانه خوبی برای عملکرد شورای مدیریت انجمن خواهد بود.
یادآوری می‌شود که دومین دوره انتخابات شورای مدیریت انجمنهای علمی دانشجویی، 19 آذرماه امسال برگزار خواهد شد. زمان ثبت‌نام کاندیداتوری این انتخابات از 19 آبان آغاز و تا 23 آبان ادامه دارد. دانشجویان علاقه‌مند می‌توانند برای ثبت‌نام به دفاتر دانشکده‌ها، بخش‌ها و انجمنهای علمی دانشجویی مراجعه فرمایند.