به گزارش خبرنگار معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام به نقل از ایکنا، مراسم اختتامیه و تجلیل از برگزیدگان بیستمین جشنواره ملی پایان‌نامه‌های برتر دینی و قرآنی دانشجویان کشور، امروز دوشنبه ۲۰ دی‌ماه از سوی دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع) و با حضور عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و حجت‌الاسلام والمسلمین سعید جازاری، رئیس دانشگاه اهل بیت(ع) برگزار شد.

در این مراسم اسحاق سلطانی از دانشگاه شهید بهشتی نفر اول، روح الله داوری از دانشگاه قم، نفر دوم و فرشته معتمد لنگرودی از دانشگاه الزهرا(س) نفر سوم بخش رساله‌های دکتری شدند. جعفر علیگلی فیروزجایی از جامعةالمصطفی(ص) و سیدمحمدرضا فقیه‌ایمانی از دانشگاه امام صادق(ع) نیز نفرات اول و دوم رساله‌های شایسته تقدیر شدند.

محمد امیدیان از دانشگاه قرآن و حدیث، فاطمه جعفری از دانشگاه، محمد یاوریان از دانشگاه مازندران نیز به ترتیب نفرات اول تا سوم بخش پایان‌نامه‌های دینی و قرآنی برتر و سمیه پاکدامن از دانشگاه قرآن و حدیث پردیس تهران و علی آیاتی از دانشگاه تهران نیز نفر اول و دوم شایسته تقدیر شدند.

نقش دانشگاه در انسان‌سازی

اسحاق سلطانی که در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی، رساله «رهیافتی به نظریه قرآنی آزادی با تاکید بر آرای علامه طباطبایی» را نگاشته است در این مراسم اظهار کرد: چنین جلساتی فرصتی است تا برخی کاستی‌هایی که در فضای قرآنی وجود دارد مورد تأمل قرار گیرد و برای حل آنها چاره‌اندیشی شود. واقعیت این است که در ادبیات امام خمینی(ره) و آنچه از غایت انقلاب بیان می‌کنند گستره‌ای از اهداف وجود دارد اما هدف نهایی انسان‌سازی است. حضرت امام خمینی(ره) می‌فرمایند: در نزد انبیأ هم انسان اهمیت دارد چراکه اگر انسان درست شد همه چیز دست می‌شود.

وی ادامه داد: سؤال این است که عالمان علوم انسانی و حوزوی چه وظیفه و نقشی در این زمینه دارند. حضرت امام(ره) در مورد مأموریت دانشگاه می‌فرمایند نقش دانشگاه در هر کشوری این است که انسان درست کند، از دانشگاه ممکن است یک انسان پیدا شود که کشور را نجات دهد یا کشور را به هلاکت بکشد بنابراین دانشگاه بزرگترین مؤسسه موثر در کشور است و بزرگترین مسئولیت‌ها را باید داشته باشد. سؤال دیگر این است که دانشگاه باید محور فعالیت خود را چه چیزی قرار دهد که به این اهداف خود برسد؟ مسلماً با توجه به توصیفاتی که از  قرآن داریم محور انسان‌سازی چیزی غیر از قرآن نیست. لذا باید محور فعالیت‌های تربیتی، پژوهشی و فرهنگی دانشگاه، قرآن باشد.

نویسنده رساله «رهیافتی به نظریه قرآنی آزادی با تاکید بر آرای علامه طباطبایی» یادآور شد: تعداد پژوهش‌های قرآنی در شأن جایگاه و تراز انقلاب اسلامی نیست و نشان می‌دهد که قرآن محور تربیت نیست بنابراین باید برای آن چاره اندیشی شود. برداشت بنده این است که پیش فرضی که در ساختار وزارت علوم و نهادهای پژوهشی وجود دارد این است که قرآن کریم را به عنوان کتابی در عرض سایر کتاب‌ها می‌بینند و این در ناخودآگاه این ساختار درج شده است؛ نتیجه این است که دانشکده قرآنی تاسیس می‌شود که در زمینه علوم  انسانی کارهای زیادی انجام می‌دهد و دو واحد هم قرآن در آن  تدریس می‌شود. مسلماً اگر قرار باشد تحولی در نگاه به قرآن به وجود بیاید زمان آن همین الان است و باید از دولت مطالبه کرد که قرآن محور انسان سازی در دانشگاه قرار گیرد چراکه الان از این هدف بسیار فاصله داریم.

اهمیت تحلیل گفتمان در مطالعات قرآنی

فرشته معتمد، که رساله دکتری «تحلیل گفتمان مناظرات امام صادق(ع) با جریان‌های فکری عصر خود» را در دانشگاه الزهرا(س) نگاشته است در ادامه این مراسم اظهار کرد: موضوع مناظرات امامان از ظرفیت‌های خوبی است که می‎توان در زمینه حدیث‌پژوهی مورد توجه قرار داد و روش‌های بین رشته‌ای این پتانسیل را دارد که مناظرات را به خوبی تحلیل کنیم چراکه می‌توانیم تدبیر روش‌مندانه روی این مناظرات داشته باشیم. بنده مناظرات امام صادق(ع) با جریانات زنادقه و معتزله که تاکنون به آن توجه نشده بود را مورد مطالعه و بررسی قرار دادم.

وی افزود: معتقدم این روش در مطالعات قرآنی و دینی اهمیت زیادی دارد چراکه این زبان و روشی است که می‌توانیم با سایر کشورها اعم از مسلمان و غیر مسلمان گفت‌وگو داشته باشیم. در این رساله موضوع تحلیل گفتمان که یک روش بین رشته‌ای است را مورد توجه قرار دادم و در سه سطح ‌توصیف، تحلیل و تبیین، مناظرات امام صادق(ع) را مورد بررسی قرار دادم. همچنین به آسیب‌شناسی و بومی‌سازی روش تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف پرداختم. این مطالعه به من نشان داد می‌توانیم چنین رشته‌هایی را در دانشگاه‌ها ایجاد کنیم و امیدواریم وزارت علوم این موضوع را مورد توجه قرار دهد و این بستر را در دانشگاه‌ها فراهم کند تا سایر پژوهشگران نیز به چنین روش‌هایی ورود پیدا کنند.

روح‌الله داوری که رساله دکتری «تحلیل مبانی قرانی اصول سیاست خارجی از منظر مفسران فریقین» را دانشگاه قم نوشته است در این مراسم اظهار کرد: اصول سیاست خارجی دولت اسلامی باید براساس مبانی دینی باشد لذا در این رساله این اصول را از منظر شیعه و سنی مورد توجه قرار دادیم. براساس آیات قرآن کریم اصولی همانند عزت حکمت، مصلحت، صلح با دول غیر محارب، وفای به تعهدات بین‌المللی و استکبارستیزی، برای سیاست خارجی اسلامی بیان شده است. براساس یافته‌های این رساله، مهمترین آیات مربوط به اصل عزت در سیاست خارجی، آیات ۱۴۱ سوره نسا، آیه ۸ سوره منافقون و آیه ۱۳۹ سوره نسا هستند و مشخص شد مهمترین اصل در سیاست خارجی در میان مفسران شیعه، اصل عزت است.

لزوم ایجاد ارتباط میان پژوهشگران قرآنی

محمد امیدیان که پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود را در دانشگاه قرآن و حدیث با موضوع «مدل مفهوم خودآگاهی در غنی‌سازی تجارب معنوی» به رشته تحریر در آورده است در ادامه این مراسم به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: بنده در این پایان‌نامه، هیجانات معنوی را مورد تحلیل قرار دادم؛ یعنی در زمان‌ها و مکان‌های خاصی که در قلمروهای معنوی قرار می‌گیریم چه هیجانات معنوی در ما شکل می‌گیرد. هیجانات معنوی بخش مهمی از زیست مومنانه محسوب می‌شوند و به نظر می‌رسد کاربرد بسیاری از آیات قرآن همین ایجاد هیجانات معنوی است اما ما بیشتر به بُعد بینشی آیات قرآن توجه کرده‌ایم و این باعث شده این دو بال با هم پرواز نکنند. 

وی ادامه داد: با توجه به اینکه معنویت‌های نوپدید هم به ما هجوم آورده‌اند باید مدل و پروتکلی ارائه دهیم که هیجانات معنوی درک شوند چراکه معنویت دریچه ورود به عالم دینداری است لذا در این پایان‌نامه پروتکلی شش جلسه‌ای ارائه دادیم که افراد این هیجانات را درک کنند. یکی از مسائلی که پایان نامه‌ها در حوزه و دانشگاه با آن مواجه هستند مصیبت خاک خوردن است. وقتی یک دانشجو با دغدغه دینی و مسئله‌محوری یک مسئله را واکاوی می‌کند هدفش این است که در اقامه دین در جامعه کمک کند اما متأسفانه وقتی این دانشجو از بدنه دانشگاه جدا می‌شود پایان‌نامه به فراموشی سپرده می‌شود. لذا نیازمند مدیریت، حمایت و انگیزه‌سازی هستیم. نکته دیگر اینکه لازم است پیوندی بین دانشجویان با پژوهشگرانی که در این حوزه کار می‌کنند برقرار شود. وزارت علوم یک‌ ارگان مدیریتی است و باید بین پژوهشگران ارتباط برقرار کند.

انتهای پیام